PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO MAŁŻONKÓW BEZ ROZWODU?

LEGALITE > Blog  > PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO MAŁŻONKÓW BEZ ROZWODU?

PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO MAŁŻONKÓW BEZ ROZWODU?

PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO MAŁŻONKÓW BEZ ROZWODU?

Dla wyjaśnienia czy można dokonać podziału majątku wspólnego bez rozwodu, należy najpierw odpowiedzieć na pytanie, jak powstaje wspólność ustawowa małżeńska i w konsekwencji majątek wspólny oraz z jaką chwilą wspólność ta ustaje,  i wreszcie: co dzieje się z majątkiem wspólnym po jej ustaniu?

Wspólność i rozdzielność majątkowa małżeńska – kiedy powstaje i do kiedy trwa?

Najczęściej spotykanym ustrojem majątkowym małżeńskim jest wspólność majątkowa małżeńska. Jej powstanie nie wymaga bowiem od stron żadnej aktywności – wystarczy samo zawarcie małżeństwa i wspólność majątkowa małżeńska powstaje z mocy prawa. Inaczej jest w przypadku ustanowienia rozdzielności majątkowej jeszcze przed ślubem – w takiej sytuacji wspólność majątkowa małżeńska nie powstaje, zaś do ustanowienia rozdzielności majątkowej potrzebna jest umowa między narzeczonymi (lub małżonkami) potocznie zwana intercyzą. Przepisy dopuszczają ustanowienie rozdzielności majątkowej zarówno przed jak i po zawarciu małżeństwa, jednak w naszej praktyce najczęściej małżonkowie ustanawiają rozdzielność w trakcie trwania małżeństwa. W takim przypadku wspólność majątkowa małżeńska, która powstała z chwilą ślubu, ustaje w momencie ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Reasumując, aby wspólność majątkowa małżeńska powstała potrzebne jest co oczywiste – zawarcie małżeństwa. Dla jej ustania jednak, rozwód nie jest niezbędny.  Można bowiem ustanowić rozdzielność majątkową na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego i dokonać podziału majątku wspólnego bez rozwodu, to jest mimo trwania małżeństwa.

Jak ustanowić rozdzielność majątkową?

Rozdzielność majątkową ustanowić można poprzez zawarcie umowy przez narzeczonych lub małżonków. Jest to prosta czynność notarialna – umowa do której sporządzenia potrzebny jest w zasadzie jedynie odpis skrócony aktu małżeństwa (lub data planowanego ślubu) i dokumenty tożsamości stron. W sytuacjach, w których małżonkowie nie są zgodni co do wprowadzenia ustroju rozdzielności, może ją ustanowić również sąd na żądanie jednego z małżonków lub jego wierzyciela. Rozdzielność powstaje także w przypadku orzeczenia separacji, upadłości jednego z małżonków lub jego ubezwłasnowolnienia.

Niezależnie od drogi ustanowienia rozdzielności – wyłącza ona wspólność majątkową małżeńską i otwiera drogę do podziału majątku wspólnego.

Czym jest i co się dzieje z majątkiem wspólnym z chwilą ustania wspólności?

Jak wcześniej wskazaliśmy, po zawarciu małżeństwa z mocy prawa (o ile małżonkowie nie zawarli umowy małżeńskiej) powstaje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, do którego wchodzą przedmioty nabyte w trakcie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub jedno z nich, a najczęstszym składnikiem, który zasila majątek wspólny małżonków jest wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Każde z małżonków zatem posiada dwa majątki – poza wyżej wymienionym majątkiem wspólnym, także majątek osobisty, do którego zaliczają się rzeczy i prawa nabyte przed zawarciem małżeństwa, oraz niektóre składniki wymienione wprost w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym – jak np. co do zasady przedmioty nabyte w drodze darowizny lub dziedziczenia. Gdy wspólność majątkowa ustaje – a najczęściej w praktyce dzieje się to w wypadku rozwodu lub umownego ustanowienia rozdzielności, majątek wspólny przekształca się z mocy prawa ze wspólności łącznej, na wspólność ułamkową – każdy z małżonków posiada 1/2 w majątku wspólnym, chyba że inaczej postanowią w umowie o rozdzielności.

Rozdzielność majątkowa i podział majątku wspólnego bez rozwodu.

Dopóki trwa wspólność ustawowa małżeńska, żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego ani rozporządzać samodzielnie udziałem, który by mu przypadał po ustaniu wspólności. Dlatego właśnie niezbędne jest przed podziałem majątku wspólnego ustanowienie rozdzielności. A gdy wspólność majątkowa małżeńska ustała, najczęściej na skutek umowy o rozdzielności majątkowej małżeńskiej lub sądowego jej orzeczenia, małżonkowie mogą dokonać podziału majątku wspólnego. Podobnie jak ustanowienie rozdzielności – podziału majątku wspólnego małżonkowie mogą dokonać również kilkoma drogami  – gdy są zgodni co do sposobu jego podziału, mogą zawrzeć umowę o podziale majątku wspólnego. Forma tej umowy uzależniona jest od składników majątku – przykładowo jeżeli są to jedynie ruchomości, umowa ta może być spisana w formie zwykłej pisemnej. Jeżeli jednak w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość – wymagana jest forma aktu notarialnego. Co istotne, małżonkowie nie muszą dzielić wszystkich składników znajdujących się w majątku wspólnym, mogą podzielić jedynie część a nawet tylko jeden z tych składników – na przykład jedynie samochód lub tylko mieszkanie. W braku zgody między małżonkami, podziału majątku wspólnego dokonuje sąd, na żądanie jednego z małżonków.

Reasumując, trwanie małżeństwa nie stanowi przeszkody do podziału majątku wspólnego. Można podzielić majątek bez rozwodu, wprowadzając ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej.

 

Masz dodatkowe wątpliwości lub potrzebujesz pomocy w Twojej sprawie?

Skontaktuj się z nami – odpiszemy na każdą wiadomość.